FAQ - Herenboeren Heemstede

Wat is een Herenboerderij?

Een Herenboerderij is een kleinschalig coöperatief gemengd boerenbedrijf. Een coöperatie van circa 200 huishoudens is eigenaar en samen hebben ze een of meer boeren in dienst die exclusief voor hen het eten produceert dat ze willen. Denk daarbij aan groenten, fruit, aardappelen, uien en vlees van runderen, varkens en kippen. Een Herenboerderij is 15 tot 20 hectare groot en voedt circa 500 mensen. Herenboerderij Heemstede is ca. 18 hectare groot en is opgericht door en voor ruim 200 huishoudens.
Wat maakt een Herenboerderij bijzonder?

Een Herenboerderij is niet alleen een productiebedrijf, maar ook een ontmoetingsplek voor bewoners. Ze streven ernaar meer greep te krijgen op wat zij eten, te weten welke producten worden gemaakt en hoe dit gebeurt, meer dierenwelzijn en aandacht voor landschap en cultuur. Daarnaast zoeken zij de verbinding met de omgeving en vormen een gemeenschap.
Hoe is de Herenboerderij Heemstede gefinancierd?

Met een eenmalige inleg (entreegeld) van €2.500 per huishouden zijn de startkosten van de boerderij betaald. Denk daarbij aan de aankoop en inrichting van de schuur, de aankoop van landbouwwerktuigen, het aanleggen van irrigatie, het maken van hekken, hokken, rasters, verbetering van de bodem en de aanplant van bomen, struiken en de aanleg van paden. Ook is uit de inleg een voorschot op de pacht betaald. Mensen die niet in staat waren het inleggeld ineens te betalen, konden in termijnen betalen.
Hoe worden de exploitatiekosten van de Herenboerderij betaald?

De jaarlijkse kosten worden begroot op basis van het jaarplan, inclusief het teeltplan, en gedeeld door het aantal personen dat van de boerderij eet. Denk aan de pacht, aankoop zaai- en plantgoed, dieren en hun voer, salaris van de boer, onderhoud, energie en mechanisatie. Elk lid neemt voor één tot vijf ‘monden’ af van de boerderij. Hoe meer monden je afneemt, hoe hoger de wekelijkse contributie en hoe meer groente en andere producten je ontvangt. Je hebt de keuze uit een abonnement met of zonder vlees. Een abonnement met vlees kost ongeveer €14 per week per mond; zonder vlees is dit €13. De abonnementskosten worden maandelijks per automatische incasso geïnd. Enkele keren per jaar worden er dieren geslacht.
Welk eten wordt er geproduceerd?

De bodem van de Herenboerderij bepaalt wat er aan groenten en fruit verbouwd kan worden. Het zijn de wensen van de leden die bepalen wat er daadwerkelijk op die grond verbouwd wordt en welke dieren er gehouden worden. Vanzelfsprekend eten de Herenboeren met de seizoenen mee. Hoe meer leden zich inzetten voor de boerderij, hoe groter de variëteit aan producten die kunnen worden verbouwd en de diersoorten die kunnen worden gehouden. Een Herenboerderij is een gemengd bedrijf, dus er vindt tuin- en akkerbouw plaats, maar ook veeteelt. Een belangrijk doel is om zoveel mogelijk circulair te werken.
Hoeveel eten wordt er geproduceerd?

Ieder jaar stellen de boeren een teeltplan op. Dit wordt zo gemaakt, dat er elke week gemiddeld drie tot vijf soorten groenten zijn. Verder heeft elk lid met een abonnement op vlees recht op een vooraf bepaalde hoeveelheid vlees. De eerste jaren zullen de oogsten nog bescheiden zijn, maar naarmate de boerderij langer in bedrijf is, zullen naast groenten en (varkens)vlees ook fruit (appels, peren, bessen) en andere soorten vlees beschikbaar komen (rundvlees, kippen) en eieren. Op dit moment (begin 2023) is er groente en varkensvlees. Vegetariërs ontvangen vanzelfsprekend alleen groenten en (later) fruit.
Is een Herenboerderij biologisch?

Biologische producten hebben een door SKAL verleend keurmerk, waardoor je als klant van een boer, speciaalzaak of supermarkt weet dat het voedsel voldoet aan de criteria van dit keurmerk. Een Herenboerderij produceert niet voor de markt maar voor de eigen leden en ambieert dus ook niet het verkrijgen van het SKAL keurmerk. Wel wordt gestreefd naar een manier van landbouw en veeteelt die zoveel mogelijk biologisch is. De leden van de Herenboerderij bepalen zelf hoe duurzaam en circulair er geproduceerd wordt. Daarbij zijn de draagkracht van de bodem, biodiversiteit en verbinding met de omgeving belangrijke uitgangspunten. Mocht het noodzakelijk zijn, dan gebruiken we niet chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen, die in de biologische landbouw zijn toegestaan.
Wat mag wel en niet op de boerderij?

Elk lid is mede-eigenaar van de boerderij en heeft dus toegang tot de boerderij. Maar de leden moeten zich houden aan de regels die voor het gebied gelden: geen honden, ook niet aangelijnd; zo weinig mogelijk vervoer van een naar de boerderij per auto; respect voor de natuur en de regels die door de boeren worden gesteld, bij voorbeeld bij het verzorgen van het vee. Ook zijn de sanitaire maatregelen van toepassing die voor elke boerderij gelden.
Hoe kan ik deelnemen?

Deelnemen kan door het inschrijfformulier voor de voorlopige wachtlijst in te vullen. Je ontvangt dan een bevestiging van ontvangst en (enige tijd later) een uitnodiging om een voorlichtingsbijeenkomst bij te wonen. Bijwonen ervan is verplicht om toegelaten te worden tot de definitieve wachtlijst. Zo ben je goed geïnformeerd over wat het lidmaatschap inhoudt. Na het bijwonen van deze bijeenkomst heb je een week de tijd om te besluiten lid te worden. Komt er een plekje vrij, dan heb je opnieuw een week de tijd om de plek te accepteren. Wil je dit niet, dan moet je dezelfde procedure weer doorlopen.
Wat zijn de kosten van deelname?

Je bent pas lid van de coöperatie na het tekenen van de lidmaatschapsovereenkomst en betaling van het entreegeld van €2.500. Vanaf dat moment ga je ook contributie betalen en kun je elke week als er producten uitgegeven worden deze op komen ophalen. Er zijn periodes dat er geen oogst is. Ook dan betaal je de contributie, want dat is een bijdrage aan de exploitatiekosten van de boerderij.
Kun je ook een half lidmaatschap krijgen?

Sommige Herenboerderijen kennen het halve lidmaatschap. Bij de Herenboerderij Heemstede kan dit niet. Elk lid – ook al neem je maar voor één mond producten af – betaalt het volledige inleggeld en contributie. Wel is het mogelijk om bijvoorbeeld met een buurman of -vrouw of een familielid een verzoek in te dienen voor een gecombineerd lidmaatschap. In dat geval betaalt één van beiden het volledige inleggeld en wordt de contributie bij deze persoon (de certificaathouder) geïnd. De aanvraag voor een gecombineerd lidmaatschap wordt door het bestuur al dan niet goedgekeurd. Daarbij wordt o.a. gekeken naar de woonplaats van de aanvragers. Een aanvraag kan worden afgewezen. Er is geen mogelijkheid van bezwaar of beroep.
Kun je je lidmaatschap opzeggen?

Dat kan nadat je tenminste twee jaar lid bent geweest of wanneer je om zwaarwegende redenen geen lid meer kunt zijn (verhuizing naar elders; ernstige ziekte e.d.). Een opzegging dient in normale situaties vóór 1 oktober schriftelijk aan het bestuurd te worden doorgegeven, het wordt dan effectief op 1 januari van het volgende jaar. Zodra er een aspirant-lid is gevonden die het abonnement overneemt en het inleggeld heeft betaald, ontvangt je het inleggeld dat je zelf hebt betaald – zonder rente – terug.
Hoe werkt meehelpen op de boerderij?

Een Herenboerderij kan niet functioneren zonder de hulp van leden. Deze kan bestaan uit hulp op het land, bij het zaaien, oogsten, schoffelen, verzorgen van de dieren, maar ook uit ondersteunende werkzaamheden zoals helpen bij de uitgifte van de producten, organiseren van activiteiten, of administratieve werkzaamheden. De werkzaamheden worden uitgevoerd in teams, die het bestuur ondersteunen of niet direct agrarische werkzaamheden uitvoeren. Denk daarbij aan de ledenadministratie, ICT, communicatie, boekhouding of aan een bijenteam, bouwteam, kruidentuin e.d. De agrarische werkzaamheden vinden plaats in ploegen, zoals de varkensploeg, de boomgaardploeg, de oogstploeg e.d. De ploegen worden aangestuurd door de boeren, de teams door het bestuur.
Is meewerken verplicht?
Hoeveel tijd kost meehelpen?

Dit bepaal je zelf, maar een standaard activiteit van een ploeg duurt meestal een doordeweeks dagdeel (van 9.00 – 12.00 uur en van 13.00 – 16.00 uur), maar je kunt ook prima een uurtje komen schoffelen of schoonmaken. Vaak zijn er ook diensten in het weekeinde en in de wat warmere periode van het jaar ook in de avonduren. De diensten zijn te vinden in een online app waar je je kunt inschrijven (niet openbaar).
Ik wil geen lid worden, maar de Herenboerderij Heemstede wel steunen. Kan dat?

Dat kan, in de statuten is voorzien dat de geldmiddelen van de coöperatie o.a. bestaan uit giften en nalatenschappen. Giften aan de Herenboerderij Heemstede zijn niet aftrekbaar voor de belastingen, want de Herenboerderij Heemstede heeft geen ANBI-status en kan deze ook niet aanvragen. Wil je doneren of de Herenboerderij opnemen in je testament? Neem dan contact op met de secretaris.
Kan ik de boerderij bezoeken?

Alleen leden van de coöperatie hebben toegang tot de Herenboerderij. Toch is het mogelijk om het terrein te bekijken, mits je op het wandelpad blijft dat van het College Hageveld naar het Speelpark Meermond loopt. Dit is een openbaar wandelpad (honden verboden!). De velden die liggen tussen de oostzijde van het bos van Hageveld en het Spaarne en tussen de sportvelden, Meerlanden en de waterzuivering horen bij de boerderij. Wil je de boerderij zelf bezoeken, dan kun je een aanvraag voor een bezoek doen door een mail te sturen naar de secretaris.
Kan ik een rondleiding krijgen?

Enkele keren per jaar organiseren we een rondleiding voor aspirant leden als onderdeel van de voorlichtingsbijeenkomsten. Wil je als individu of met je gezin een rondleiding omdat je overweegt lid te worden, schrijf je dan in op de voorlopige wachtlijst. Wil je met een grotere groep een rondleiding, bijvoorbeeld met een schoolklas, met een educatieve doelstelling, dan kun je een groepsrondleiding aanvragen door een mail te sturen naar de secretaris. Enkele van onze vrijwilligers zijn ervaren rondleiders en nemen dan contact met je op om een afspraak te maken.
Wat zijn de afspraken t.a.v. opzegging en wijziging van aantal monden?

Het lidmaatschap wordt aangegaan voor een periode van tenminste twee jaar, waarbij het eerste kalenderjaar het jaar van inschrijving is. Na minimaal twee kalenderjaren kan schriftelijk en vóór 1 oktober worden opgezegd. Het lidmaatschap wordt dan op 1 januari van het volgende jaar beëindigd.

Ook het aantal opgegeven monden en de inhoud van het pakket (inclusief of exclusief vlees) kan eens per jaar, eveneens vóór 1 oktober, schriftelijk gewijzigd worden. De wijziging gaat ook hier in op 1 januari van het volgende jaar.

Er is hiervoor gekozen om tijdig het jaarplan en de bijbehorende begroting voor het komend jaar op te kunnen stellen en de exploitatie rond te krijgen. Mede daarom is opzegging buiten de genoemde termijn alleen mogelijk als er dwingende redenen zijn zoals een verhuizing buiten de regio, ernstige financiële- of gezondheidsproblemen en dergelijke. Ditzelfde geldt voor de aanpassing van het aantal en soort monden.

In 2022 zijn we gestart met het realiseren van de Herenboerderij in Heemstede. Een eigen boerderij waarmee we grip krijgen op wat we eten. Gezamenlijk zijn we dit avontuur aangegaan en doen we ervaring op met het samen duurzaam voedsel produceren.

Op veel gestelde vragen hebben we de antwoorden op een rijtje gezet. De lijst wordt regelmatig van een update voorzien.

Voor meer informatie kun je ook het filmpje bekijken, opgenomen op de eerste Herenboerderij, Wilhelminapark in Boxtel.