Virtuele rondleiding over de boerderij

Deze potstal is eigendom van de Coöperatie en in 2021 overgenomen van de biologische boer die voorheen de stal voor zijn koeien gebruikte. De stal wordt gebruikt voor opslag van voedsel, gereedschappen en voor (oogst)feesten- en vergaderingen. Elke zaterdag vind hier de uitgifte van het voedsel aan de leden plaats. Op de stal liggen sinds 2018 zonnepanelen, deze zijn eigendom van de Coöperatie Zon op Heemstede.

Voorheen werd de stal gebruikt als koeienstal door de boer van de Dinkelhoeve aan de Herenweg 61 in Heemstede. Een potstal is een stal waarin de mest wordt opgepot. Op gezette tijden wordt de mest bedekt met een nieuwe laag strooisel. Door deze manier van werken komt het vee steeds hoger te staan. Als het mengsel van mest en stro een bepaalde hoogte heeft bereikt, wordt de stal geleegd. De ondertussen goed aangestampte en gerijpte mest wordt verspreid over de akkers. Dit systeem van bemesting wordt wel een potstalcultuur genoemd.In Nederland en België werd het vanaf de middeleeuwen veelvuldig toegepast. Van de heide gestoken plaggen werden uitgespreid in een stal met verdiepte bodem waarin gedurende de wintermaanden het vee verbleef. De stal werd in het voorjaar leeggehaald, waarna de mest werd gebruikt om de esgronden vruchtbaar te maken. In de loop van de tijd zijn zo de enkeerdgronden ontstaan. Door het intensief afplaggen van de heide ontstonden op veel plaatsen stuifzandvlaktes.

Langs en dwars over de boerderij loopt een vrij toegankelijk fiets- en wandelpad. Als je je hond mee wilt nemen moet deze aan de lijn worden gehouden. Van noord (Hageveld) naar zuid loopt het Jan Stuytpad. Johannes Stuyt (1868 –1934) was als Nederlands architect een van de meest productieve kerkenbouwers van de 20ste eeuw. Hij ontwierp onder andere het Kleinseminarie Hageveld.

Wisselstroken voor groenten en granen. Bij strokenteelt worden op één perceel verschillende gewassen in stroken naast elkaar geteeld. Ieder gewas wordt apart beheerd, waarbij gewaskeuze en strookbreedte belangrijk zijn. Eén van de voordelen van strokenteelt is dat de biodiversiteit op het perceel toeneemt en gewasziektes afnemen. Daarnaast hebben de gewassen geteeld in stroken meestal een vergelijkbare of hogere opbrengst dan in monoculturen.

Dit stuk grond is onderverdeeld in vijf percelen, per perceel wordt jaarlijks een gedetailleerd zaai- en beplantingsplan opgesteld.

In 2022 zijn in totaal op de boerderij 2.700 fruitbomen gepland. De verwachting is dat deze vanaf 2024 volop fruit gaan leveren. In een hoogstamboomgaard staan fruitbomen waarbij de takken pas vanaf 1.75 meter hoog groeien. Onder de bomen kan vee de planten die eronder groeien begrazen. Vee is gek op alles wat een boom voortbrengt en er zou echt geen vrucht meer voor ons kunnen groeien als de bomen gewoon laag zouden groeien en bloeien. In de middeleeuwen stonden er al hoogstamboomgaarden bij kastelen en kloosters. Omdat alle vruchten erg hoog in de boom hangen zijn de vruchten veel moeilijker te bereiken en te plukken dan bij bomen waar de vruchten op borsthoogte groeien.

In 2022 is deze grote kruidentuin in gebruik genomen. Leden kunnen hier zelf hun verse kruiden komen plukken.

In 2022 zijn in totaal op de boerderij 2.700 fruitbomen gepland. De verwachting is dat deze vanaf 2024 volop fruit gaan leveren. Alle bomen die hier staan worden niet hoger dan twee meter waardoor de meeste vruchten op plukbare hoogte groeien. Wat hoger groeit dan reikhoogte is voor de vogels.

De boerderij bevindt zich tussen Atheneum College Hageveld, het sportpark van HBC, de AWZI (waterzuiveringsinstallatie), park Meermond en het Spaarne. Dichtbij de waterzuivering staat een grote potstal. Het adres is Cruquiusweg 45A. De stal is bereikbaar vanaf de Cruquiusweg over de kleine asfaltweg naast het sportpark van HBC of via het wandelpad bij Hageveld.
Heb je een afspraak bij de boerderij, kom dan op de fiets of te voet. Honden zijn niet toegestaan op de boerderij.

Gebruikt voor verweiding van dieren en plantaardige bemesting groenteteelt. Het gras van de weilanden wordt niet gevoerd aan runderen, maar gemaaid en gecomposteerd. De productie en het gebruik van maaimeststoffen neemt toe in Nederland, omdat de uitstoot van methaan en stikstof lager ligt dan bij de productie van dierlijke mest. Meestal wordt voor de productie van maaimeststoffen vlinderbloemigen gebruikt, zoals klaver of luzerne, omdat deze op een natuurlijke manier stikstof uit de lucht halen. In 2024 jaar zullen wij nog niet van dat soort stikstofbinders kunnen doorzaaien in ons weiland, omdat ons weiland daar nog te rijk bemest voor is. Wij zullen dus voornamelijk gras maaien en dat geschikt maken als maaimeststof door het te laten composteren of fermenteren, bijvoorbeeld met de bokashi-methode. De hoeveelheid mest is gelijk aan de mest die we kunnen verkrijgen van runderen. We kunnen zelfs meer nutriënten winnen met maaimeststoffen, omdat er geen nutriënten naar de groei van runderen gaan.

De productie en verwerking van maaimeststoffen is relatief nieuw. Wel worden er veel cursussen gegeven over hoe plantaardige mest kan worden toegepast in de bedrijfsvoering. Het zal wat tijd vergen om de technieken onder de knie te krijgen en uit te vinden wat het beste aansluit bij onze werkwijze en wensen.

Vaste weide van de varkenscyclus. In 2023 is gekozen voor een ander ras: het Tamworth-ras. Dit levert minder vlees dan het ras dat we hiervoor hadden, maar we zijn desondanks erg tevreden. Het ras heeft grote graafkracht, een breed dieet, is beperkt UV-gevoelig, groeit langzaam, vervet niet snel en staat hoog op de poten wat handig is op onze gronden. Vanuit het oogpunt van dierenwelzijn is dit ras dan ook een betere keuze dan het ras dat we eerder hadden. We houden het huidige aantal van ongeveer 10 varkens aan. Omdat we zelf gaan fokken, zal het precieze aantal afhankelijk zijn van de grootte van de worp biggen.

Locatie waar in 2024 de eerste tunnelkas geplaatst gaat worden. Onder het plastic is het een paar graden warmer en kun je de beregening reguleren. Hierdoor kun je eerder in het voorjaar beginnen met groente verbouwen en in de herfst langer doorgaan (seizoensverlenging). En je kunt warmteminnende groenten gaan verbouwen, zoals tomaten, paprika’s en aubergines. Zomerteelt kan het groente-assortiment enorm verrijken, maar heeft als nadeel dat het heel intensief is en om zo’n 40-50 uur per week aan extra inzet vraagt. Seizoensverlenging kan jaarlijks 16 extra groenteleveringen opleveren als de kas vol in gebruik is. Gecombineerd met producten die we lange tijd kunnen uitgeven (zoals aardappels), is dit goed voor vier extra uitgiftes per jaar. Seizoensverlenging vraagt weinig extra inzet en is gemakkelijk te organiseren.

Onze buren, het voormalige kleinseminarie Hageveld. Toen bisschop mgr. Callier in 1921 opdracht gaf voor de bouw, was dit het derde complex van deze naam. Het eerste Hageveld stond in Driehuis (1817-1847) en het tweede te Voorhout (1847-1923). In Heemstede werd gekozen voor de terreinen van de buitenplaats ’t Groot Clooster, waarvan de naam herinnerde aan het oude Bernaditenklooster Porta Coeli (Hemelpoort).
De eerstesteenlegging voor dit derde Hageveld vond plaats op 2 mei 1922. Al in september konden de eerste seminaristen het gebouw betrekken. De kapel kon pas enkele jaren later, in juni 1925, worden ingewijd. Hageveld was een enorm complex, omgeven door bos en een ringgracht, met een eigen boerderij en moestuin, een eigen slagerij en bakkerij, en werkplaatsen in de grote kelder. Centraal in het hoofdgebouw staat de kapel, met een enorme koepel die is geïnspireerd op die van de Sint-Pieter in Rome. De lengteas is maar zes meter korter dan bij het voorbeeld. Het hoofdgebouw bevatte naast een kleinseminarie onder meer een internaat, woonruimten voor religieuzen en een kleine sterrenwacht. Architect van het complex was Jan Stuyt en de uitvoering was in handen van C. Jonckbloedt. In 1961 werd het hoofdgebouw aan de oostzijde met een reeks klaslokalen van één bouwlaag uitgebreid. Het complex bleef tot circa 1980 in gebruik als kleinseminarie. Daarna werden er in het hoofdgebouw het Bisschoppelijk College Hageveld en de Noordhollandse Bestuursacademie ondergebracht.
Tegenwoordig is het Atheneum College Hageveld er in het ‘achterhuis’ gevestigd, en in het representatieve ‘voorhuis’ zijn appartementen ondergebracht.  Bovendien is er een grote parkeergarage gebouwd onder de voormalige fontein voor de ingang van Hageveld. Tijdens de bouw van de parkeergarage zijn overblijfselen gevonden van het Bernaditenklooster. In 2020/2021 is de zusterkapel toegevoegd aan het voorhuis en verbouwd tot wooneenheid.

Op het dak van de potstal liggen sinds maart 2017 in totaal 272 zonnepanelen. Deze produceren jaarlijks circa 75.000 kWh aan stroom. Dit komt gemiddeld gezien overeen met het jaarverbruik van 20 huishoudens. De installatie is eigendom van de Coöperatie Zon op Heemstede; veel leden van Herenboeren zijn tevens lid van deze coöperatie. Zon op Heemstede is opgericht in 2013 en een van de oudste energiecoöperaties in Nederland. Inmiddels zijn in de gemeente 7 vergelijkbare collectieve projecten operationeel.

Met de toenmalige eigenaar is in 2017 een recht van opstal afgesproken. Dit geeft Zon op Heemstede het recht om tot 2033 gebruik te maken van het dak. Met de verkoop van de stal zijn deze afspraken overgegaan op Herenboeren Heemstede. Op deze manier wordt het dak zinvol gebruikt om groene stroom op te wekken zonder dat Herenboeren Heemstede hiervoor kosten heeft moeten maken of er operationeel mee bezig hoeft te zijn. Daarbij is een coöperatieve aanpak via een energiecoöperatie de enige manier om een dergelijke installatie ook financieel rendabel te maken doordat gebruik kan worden gemaakt van het zogenaamde postcoderoos-model. Het project wordt "De Dinkelhoeve" genoemd naar de naam van de boerderij van de voormalige eigenaar van de stal.

De opbrengst aan stroom is te volgen op de website van Zon op Heemstede.